Peygamberimizin Sünnetleri
Peygamber Efendimizin (S.A.V) Sünnetleri, Peygamberimizin günlük sünnetleri, davranışları hal ve hareketleri
1- Bütün şartlarına ve edeplerine riayet ederek abdest aldıktan sonra kelime-i şehâdet getirilmesi sünnettir.
2- Kur’an’ı güzel sesle, kaide ve kurallarına ve tecvidine uygun olarak okumak Peygamber Efendimiz’in sünnetidir.
3- Sabahleyin erkenden işe başlamak sünnettir.
4- Elinin emeğiyle geçinmek peygamberler sünnetidir.
5- Günde en az yüz defa, hatta daha fazla tevbe ve istiğfar etmek sünnettir.
6- Felak ve Nâs Sûreleri’ni okuyarak insanların ve cinlerin şerrinden ve nazardan Allah’a sığınmak bir sünnettir.
7- Yemekten önce ve sonra elleri güzelce yıkamak sünnettir.
8 – Yemeye ve içmeye besmeleyle başlamak, sağ elle ve önünden yemek sünnettir.
9- Peygamber Efendimiz (s.a.v) yemekten sonra tabağı bir ekmek parçasıyla iyice sıyırır, israf etmezdi.
10 – Peygamber Efendimiz (asm) suyu ve diğer meşrûbâtı üç nefeste içerdi. (Buhârî, Eşribe, 26)
“Deve gibi bir nefeste içmeyin. İki veya üç nefeste için. Bir şey içeceğiniz zaman besmele çekin; içtikten sonra da «elhamdülillah» deyin!” (Tirmizî, Eşribe, 13)
11- Bir şey yiyip içtikten sonra “Elhamdülillah” demek sünnettir.
12- Vedalaşırken “Allah’a ısmarladık” demek veya “Tevekkeltü alellah” – işlerimi Allah’a ısmarladım – demek sünnettir.
13 – Ayakkabı ve elbise giyerken sağdan başlamak, bir yere sağ ayağını atarak girmek, bir yere girerken çıkarken sağda bulunanlara öncelik hakkı tanımak sünnettir.
14- Rasûl-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz’e su veya süt gibi bir şey ikram edildiği zaman, hepsini içmez bir miktar bırakır, onu da sağ tarafında bulunana ikram ederlerdi.
15 – Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır.
Müslümanlar arasında, bir dostluk ve iyi niyet işareti olan selâmı vermek sünnet; almak ise farzdır. Verilen selamı almamak caiz değildir.
“Bir selamla selamlandığınızda, siz ondan daha güzeliyle selam verin ya da aynıyla karşılık verin. Şüphesiz, Allah her şeyin hesabını tam olarak yapandır.’’ (Nisa Suresi / 86. Ayet)
16 – “Binitli olan yürüyene, yürüyen oturana, sayıca az olan çok olana selâm verir.”
(Buhârî, Isti’zân 5,6; Müslim, Selâm 1; Âdâb 46. ,Ebû Dâvûd, Edeb 134; Tirmizî, Isti’zân 14)
Buhârî’nin bir rivayetinde: “Küçük büyüğe selâm verir” ilâvesi vardır.
17- Çocuklara selâm vermesi Peygamber Efendimiz’in sünnetlerinden biridir.
18 – İşrak namazı kılmak sünnettir.
“Bir kimse sabah namazını cemâatle kıldıktan sonra oturup güneş doğuncaya kadar zikir ile meşgul olsa, güneş doğunca da iki rekat (İşrak) namaz kılsa, bir nafile hac ve umre sevabına nail olur.” (İhyâ-Ulimid-din Cilt I. 336)
19 – Esneme anında el ile ağzı kapatmak sünnettir.
20 – Hasta ziyareti sünnettir.
21 – Hastaya Kur’an âyetleriyle bilinen bazı zikirleri okumak demek olan rukye câizdir. Hatta sünnettir.
22 – Hasta ziyaretine giden kimsenin hasta için sade ve özlü dua yapması, şifa dilemesi sünnettir.
23 – Ölen birinin gözlerini kapatmak sünnettir.
24 – Fazilet ve hayır sahipleriyle beraber olmayı istemek ve buna gayret göstermek sünnet-i seniyye gereğidir.
25 – Yolculuğa çıkacak kişinin, maddi ve manevi bütün tedbirleri alması sünnettir. Bu da yolculuğun yakınlığına veya uzunluğuna, gidilecek yerin durumuna, yolcuların özelliğine göre değişebilir.
Ebû Saîd ve Ebû Hüreyre radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Üç kişi yolculuğa çıkarlarsa, aralarından birini başkan seçsinler!” (Ebû Dâvûd, Cihâd 80.)
26 – Cihaddan veya yolculuktan dönen orduyu ve misafirleri karşılamak edepten olup, Peygamberimiz’in sünnetidir.
27 – Hediyeleşmek sünnettir.
28 – Herkesin imkânı nisbetinde Allah yolunda infakta bulunması, Kur’an ve sünnette sıkça tavsiye edilmiş olan büyük sevaplardandır.
29 – Müslüman bir kimsenin, dünyalık işler, mal, mülk ve zenginlik gibi konularda kendisinden aşağı derecede olanlara, din işlerinde ve manevî faziletler konusunda daha üstün olanlara bakması sünnettir.
30 – Köleye, hizmetçiye, çırağa kendi yediğinden yedirmek, giydiğinden giydirmek, onlara iyi muamelede bulunmak, yapabilecekleri işleri teklif etmek, gönüllerini hoş tutmak ve insanca muamele etmek sünnettir.
31- Sevdiği insana “Ben seni seviyorum” diye sevgisini bildirmek sünnettir.
32 – Dua ederken elleri kaldırmak sünnettir.
33 – Kur’an kıraatına önem veren hâfızlara Kur’an okuyup dinletmek sünnettir.
34 – Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) selâm verip namazdan çıkınca üç defa “Estağfirullah”diye istiğfâr eder ve “Allâhümme ente’s-selâm ve minke’s-selâm tebârekte yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm: Allahım selâm sensin. Selâmet ve esenlik sendendir. Ey azamet ve kerem sahibi Allahım, sen hayır ve bereketi çok olansın” derdi.
35 – İhtiyaç sahibi olan başka fakirlere bakmak bazı kere farz-ı kifâye, genel olarak da sünnettir.
36 – Açık alanlarda namaz kılınırken, namaz kılanın önüne sütre dikmesi sünnettir.
37- Ezan okumak İslâm’ın vazgeçilmez esaslarından ve sünnetlerinden biridir.
38- Ezan okurken müezzinin “hayye ‘ale’s-salâh ve hayye ‘ale’l-felâh”larda sağa sola dönmesi sünnettir.
39- Ezanı, müezzinin söylediklerini tekrar ederek sonuna kadar dinlemek, bitince de dua etmek faziletli sünnetlerdendir.
40- Camiye ve cemaate erken gelmek ve ilk saflarda yer almak sünnette teşvik edilmiştir.
41- Seferî de olsalar mü’minlerin namazı cemaatle kılmaları sünnettir.
42- Cemaatle namazı kısa tutmak ve hutbeyi uzatmamak, Peygamber Efendimiz’in sünnetindendir.
43- Cemaatle namaz kılarken safları sık ve düz tutmak sünnettir.
44 – Dağınık bir vaziyette olan saçını ve sakalını düzeltmek de sünnettir.
45- Güzel koku sürmek sünnettir. Kadınların dışarı çıkarken koku sürünmeleri ise yasaklanmıştır.
46 – Cenazenin arkasından kabre kadar gitmek sünnettir.
47- Cenaze namazı kılındığı zaman, hiçbir ayırım yapmadan ölen için içtenlikle dua edilmesi sünnettir.
48 – Cenazeyi teşyîde, namazını kılmak ve kabre defnetmek farz-ı kifâye, bunun dışındaki hizmetler sünnet ve müstehabdır.
49- Meşru ölçüler dâhilindeki dâvetlere icabet sünnettir.
50- Dertlilere derman olmaya çalışmak sünnettir.
51- Aksıran “el-hamdülillah” dediğinde, “yerhamükellah” diye ona hayır dilemek sünnettir.
52- Aksıranın ağzını eliyle veya mendille kapatması sünnettir.
53 – Yemin edenin yeminini yerine getirmesine yardımcı olmak sünnettir.
54 – Musâfaha yapmak sünnettir.
55 – Yola çıkarken dua etmek ve zorluklarından Allah’a sığınmak sünnettir.
56 – Cuma günü gusül abdesti almak, vücudun temizlenmesi gereken yerlerini temizlemek sünnettir.
57 – Gusül abdesti aldıktan sonra iki rekat namaz kılmak sünnettir.
58 – Cumanın farzından sonra câmide iki rekât, oradan ayrılıp evine gidince, evinde de ayrıca iki rekât namaz kılmak sünnettir.
59 – Sahura kalkmak sünnettir.
60 – Oruç açmakta acele etmek sünnettir.
61 – Taze hurma, yoksa kuru hurma o da yoksa su ile iftar etmek sünnettir.
62 – İftar edilince Allah’a dua etmek sünnettir.
63 – Peygamber Efendimiz Pazartesi ve Perşembe günlerini oruçlu geçirmeye îtinâ gösterirlerdi.
64 – Eyyâm-ı bîz denilen her kamerî ayın 13, 14 ve 15. günleri oruç tutmak sünnettir.
65 – Umreye gitmek sünnettir.
66 – Bayram namazlarına ve seferlere giderken ve dönerken farklı yollardan gidip gelmek Peygamber Efendimiz’in sünnetidir.
66 – Kamerî aylardan muharremin onuncu günü aşûre günüdür. Bu gün oruç tutmak sünnettir.
67 – Yeni bir elbise giydikten sonra Allah’a hamdetmek, şükretmek sünnettir.
68 – Bıyıkları kırpmak, Sakal bırakmak, Misvak kullanmak, Buruna su çekmek, Tırnakları Cuma günü kesmek, Parmak boğumlarını temizlemek, Koltuk altı kıllarını çok uzamadan kesmek, Edep yerlerini temizlemek sünnettir.
69 – İstinca yapmak (taharetlenmek) sünnettir.
70 – Misafire ikram etmek sünnettir.
71 – Erkeğin, ev işlerinde âilesine yardımcı olması sünnettir.
72 – Uyku için yatağa girince sağ elimizi yanağımızın altına koymak ve sağ tarafımız üzerine yatmak sünnettir.
73- Geceleyin uyumadan önce Âyetü’l-kürsî okumak sünnettir.
74 – Faziletli yerleri ziyâret etmek sünnettir.
75 – Eve sağ ayakla girip selam vermek sünnettir. Evde kimse yoksa, (Esselâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhissâlihîn) demeli. Evden çıkarken de Âyet-el-kürsi’yi okumalıdır.
Bir hadis-i şerif’te mealen:
Evinden çıkarken “Bismillahi, tevekkeltü alellahi, La havle vela kuvvete illa billah” diyen, tehlikelerden korunur, şeytan ondan uzaklaşır. [Tirmizi]
Başka bir hadis-i şerif’te;
Kim evinden çıkarken Âyet-el kürsi okursa, yetmiş melek, evine dönünceye kadar ona dua ile istiğfar eder. [Ey Oğul İlmihali]
76 – Ayakkabıları gitmeden önce ters çevirip silkelemek sünnettir.
77 – Ayakkabı giyince sağdan başlamak, çıkarırken de soldan çıkarmak ya ikisini birlikte giymek, ya ikisini birlikte çıkarmak sünnettir.
Hz. Ebu Hureyre radıyallahu anh anlatıyor:
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: “Biriniz ayakkabı giyince sağdan başlasın, çıkarırken de soldan başlasın ya ikisini birlikte giysin, ya ikisini birlikte çıkarsın.”
(Müslim, Libas 67, 2097).
Kaynak: Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan, Prof. Dr. Raşit Küçük, Riyâzü’s–Sâlihîn
